Demir ve demir dışı malzemelerin yüksek sıcaklık koşullarında (300-600°C) enjeksiyon, ekstrüzyon, dövme, kesme gibi muhtelif yöntemlerle şekillendirilmesini sağlayan alaşımlı takım çeliği grubudur. Metal bazlı hammaddelerin, yüksek sıcaklıkta şekillendirilmesi işleminde kullanılan sıcak iş takım çelikleri günümüz imalat ve kalıp sektörünün kayda değer kullanım sahasına sahip çelik grubudur. Çeşitli ev aletlerinden inşaat sektörüne, makine imalatından otomotiv yan sanayine kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Dövme, ekstrüzyon ve enjeksiyon kalıpları için kullanılan sıcak iş takım çeliklerinin optimal seçiminde göz önüne alınması gerekli başlıca kriterler; kalıp kullanım koşulları, üretilecek ürünün geometrisi, parça ağırlığına bağlı kesit dağılımı ve en önemlisi üretilecek parça sayısına bağlı kalıp ömrüdür. 1.2343, 1.2344, 1.2365, 1.2367 ve 1.2714 kalite sıcak iş takım çelikleri kullanım alanı bakımından ön plana çıkan malzemelerdir. Özellikle sıcak çelik dövme proseslerinde çok yaygın olarak kullanılan 1.2714 ön sertleştirilmiş (40-44 HRc) sıcak iş çeliklerinin ısıl işlemi, uygun kontrollü fırınlarda ve blok ölçülere özgü diğer ısıl işlem tesis ve ekipmanları vasıtası ile başarılı olarak gerçekleştirilir. Çelik dövme kalıplarında uygulanacak proses doğrultusunda, (Sözgelimi Preslerin Çekiç veya Friksiyon olması gibi) doğru çelik seçimi ve buna bağlı yüksek kalite çelik alternatiflerinin mevcudiyeti ile birlikte, kalıp ömrünü ve verimini arttırıcı işlemler de ele alınması gereken diğer önemli hususlardır. Özellikle kalıpta, yüzey ve gravürlerin bakımı, bozulma veya proses esnasında muhtemel diğer hasarların oluşumunu engelleyici işlem ve kontroller, kalıp verimi ve proses maliyetleri açısından önemlidir. Özellikle alüminyum ekstrüzyon kalıplarında, 1.2344, 1.2343 ve bu kalıp sistemlerinin destek kısımlarında yine 1.2714 Kaliteler kullanılabilmektedir.
Metal Enjeksiyon (Özellikle Alüminyum) Kalıplarının Kalıp Çekirdeklerinde ise; kalıp ömrü veya yüksek baskı adetleri için 1.2340-ESR, 1.2343-ESR ve 1.2344-ESR kaliteler tavsiye edilir. ESR kalite sıcak iş çelikleri; özellikle içyapısı itibarı ile hataları giderilmiş, empürite açısından arıtılmışlığı yüksek homojen yapısı nedeniyle yüksek baskı adetleri istenen kalıp uygulamaları için başarılı sonuçlar vermektedir.
Sıcak İş Takım Çeliklerinin Kullanım Alanları
• Metal malzemelerin dövme, döküm, enjeksiyon ve ekstrüzyon işlemlerinin gerçekleştirildiği kalıplarda
• Başta alüminyum olmak üzere, metal enjeksiyon kalıplarının Kalıp Çekirdeği, maçaları ve iticilerinde
• Hafif ve ağır metallerin basınçlı döküm kalıplarında, kalıp ve boru preslerinde, iç ara kovanları, delici zımba ve mandrellerinde
• Sıcak kesme ve çapak alma takımlarında
• Dikişli boru üretiminde kaynak altı makaralarında
• Yüksek Çevrim Sayısının, Yüksek yüzey kalitesi ve aşınma direncinin gerekli olduğu Plastik Enjeksiyon Kalıp uygulamalarında kullanılır
Sıcak İş Takım Çeliklerinin Özellikleri
• Temiz ve homojen mikro yapı
• Yüksek sıcaklıkta mekanik özelliklerini koruyabilme (sertlik, akma ve çekme dayanımı)
• Yüksek sıcaklıkta aşınma dayanımı
• Yüksek sıcaklıkta meneviş dayanımı
• Yüksek ısıl iletkenlik
• Yüksek tokluk
• Termal şok direnci
• Yüksek sıcaklıkta ergimiş metalin erozyonuna dayanıklı